[Trader Foundation Series] Zero-Sum Game: เข้าใจกลไกตลาด ใครจ่ายเงินให้เรา?

The Core Concept: Zero-Sum Game คืออะไร และทำไมต้องรู้?

คุณเคยได้ยินคำว่า "Zero-Sum Game" ในโลกของการเทรด Futures & Options ไหม? มือใหม่หลายคนมักฝันหวานว่าตลาดฟิวเจอร์สเป็นเหมือนแหล่งขุมทรัพย์ที่มีเงินงอกออกมาได้เอง แต่ความจริงที่โหดร้ายและเป็น หลักการอมตะ (Timeless Principle) ของตลาดอนุพันธ์คือ "เงินที่คุณได้ กำไรที่คุณเห็น คือการขาดทุนของคนอื่น" และในทางกลับกัน "การขาดทุนของคุณ คือกำไรของคนอื่น" การเข้าใจกลไกนี้อย่างถ่องแท้เป็นก้าวแรกที่สำคัญที่สุดสู่การเป็นเทรดเดอร์ที่อยู่รอดและทำกำไรในระยะยาว

 

What (คืออะไร):

Zero-Sum Game คือสถานการณ์ที่ผลรวมของผลประโยชน์ที่ผู้เข้าร่วมทั้งหมดได้รับรวมกันเท่ากับ ศูนย์ (Zero) ในตลาด Futures & Options ทุกสัญญาจะมีผู้ซื้อและผู้ขายเสมอ กำไรที่คุณทำได้ถูกโอนมาจากบัญชีของคู่สัญญาที่ขาดทุน (ก่อนหักค่าธรรมเนียม)

 

Why (ทำไมต้องรู้): เน้นธรรมชาติมนุษย์

การเข้าใจว่าตลาดอนุพันธ์เป็น Zero-Sum Game ช่วยเปลี่ยน Mindset ของคุณจาก "ฉันจะรวยจากตลาด" เป็น "ฉันจะต้องเก่งกว่าและมีวินัยเหนือกว่าคู่แข่ง" เพราะคุณรู้แล้วว่าคุณกำลังแข่งกับมนุษย์คนอื่นๆ ที่มีทั้งความโลภและความกลัว คุณกำลังแย่งชิงเงินจากเทรดเดอร์คนอื่น

 

ใครคือคู่แข่งของเรา?

สถานการณ์จำลอง: การเทรด SET50 Index Futures

สมมติว่าคุณกำลัง ซื้อ (Long) สัญญา S50 Futures 10 สัญญา คนที่ขายสัญญาให้คุณ (Counterparty) อาจเป็น:

• Hedger: บริษัทที่ต้องการป้องกันความเสี่ยงของพอร์ตหุ้น
• Speculator: เทรดเดอร์รายย่อย/สถาบันที่เชื่อว่าดัชนีจะลง
• Arbitrager: ผู้ที่ทำกำไรจากส่วนต่างราคา

 

ผลลัพธ์ (Zero-Sum in Action):

ถ้าดัชนีขึ้น 1 จุด คุณจะทำกำไร 2,000 บาท(จุดละ 200 บาท จำนวน 10 สัญญา) เงินนี้มาจากบัญชีของคนที่ขาย (Short) ให้คุณ ในทางกลับกัน หากคุณขาดทุน เงินทุนของคุณจะถูกโอนไปยังบัญชีของฝ่ายตรงข้ามทันที

 

กฎเหล็กที่ต้องจำ: "ในการเทรดอนุพันธ์ การตัดสินใจซื้อหรือขายของคุณ ไม่ได้หายไปไหน แต่มันถูกจับคู่กับอีกฝ่ายเสมอ เงินไม่ได้มาจากต้นไม้ แต่มันมาจากกระเป๋าของคนที่อยู่ฝั่งตรงข้าม"

 

Psychology: การรับมือกับ Drawdown ในสนามรบ

เมื่อรู้ว่านี่คือเกมที่ต้องมีคนชนะและคนแพ้ คุณต้องพัฒนา จิตวิทยาการเทรด ให้ควบคุมอารมณ์ได้ดีกว่าคู่แข่งส่วนใหญ่ เพราะตลาดจะพยายามทำลายความมั่นคงทางอารมณ์ของคุณอยู่ตลอดเวลา

ข้อควรระวัง: ความโลภและความกลัว

1. ความโลภ (Greed): เมื่อคุณได้กำไร คุณอาจรู้สึกว่าตนเอง "เหนือกว่า" (Overconfidence) และเริ่มเพิ่มขนาดการเทรดโดยประมาท นี่คือจุดเริ่มต้นของการส่งมอบกำไรที่คุณได้มาคืนให้คู่แข่ง
2. ความกลัว (Fear): เมื่อขาดทุน คุณจะรู้สึกเจ็บปวดเป็นสองเท่า เพราะรู้ว่าเงินนั้นถูกโอนไปให้คนอื่นแล้ว ความรู้สึก "แพ้" นี้ทำให้เกิด การแก้แค้น (Revenge Trading) หรือการปฏิเสธที่จะคัทลอส โดยหวังว่าจะ "เอาเงินคืน" ซึ่งนำไปสู่การขาดทุนที่ใหญ่ขึ้น

 

The "Why" before the "How": ทำไมต้องมี Stop Loss? เพราะการควบคุมความเสียหายคือการปกป้อง "กระสุน" (เงินทุน) ให้คุณสามารถกลับไปแข่งในรอบหน้าได้ การคัทลอสอย่างรวดเร็วคือการยอมรับว่า คู่แข่งชนะในรอบนี้ และพร้อมจะสู้ต่อเมื่อมีจังหวะได้เปรียบ

 

Risk Management ใน Zero-Sum Game: อาวุธสำคัญที่ไม่ใช่แค่ Stop Loss

ใน Zero-Sum Game เป้าหมายแรกของเราคือ "การคงอยู่ในเกมให้นานที่สุด" เพราะหากคุณยังมีเงินทุน คุณก็ยังมีโอกาสชนะในรอบต่อไป ในขณะที่คู่แข่งที่ขาดวินัยถูกบังคับให้ออกจากสนามไปแล้ว

 

The Core Principle: The 1% Rule (กฎ 1 เปอร์เซ็นต์)

หลักการที่ได้รับการยอมรับ: กำหนดขนาดความเสี่ยงสูงสุดที่คุณยอมรับได้ในการเทรดแต่ละครั้ง ไม่เกิน 1% ของเงินทุนรวมในบัญชี (Total Equity)

 

Risk per Trade ≤ 1% of Total  Account Equity

 

ประโยชน์: ป้องกันการล้างพอร์ตและรักษาสุขภาพจิต เพราะการขาดทุนเพียง 1% จะไม่สร้างความเจ็บปวดทางอารมณ์จนนำไปสู่การเทรดเพื่อแก้แค้น (Revenge Trading)

 

How (ใช้อย่างไร): Position Sizing ที่สอดคล้องกับ Volatility

ในการเทรด Futures ที่มีการเปลี่ยนแปลงราคาเร็ว คุณต้องคำนวณจำนวนสัญญา (Contracts) ที่เหมาะสม ไม่ใช่การกำหนดจำนวนสัญญาแบบตายตัว

 

Number of Contracts = Account Risk(บาท) / Risk per Contract (บาท)

• Risk per Contract (บาท): ระยะห่างระหว่างจุดเข้ากับจุด Stop Loss (วัดเป็นมูลค่าเงิน)
• Account Risk (บาท): 1% ของเงินทุนทั้งหมด

 

ตัวอย่าง: หากคุณตั้ง Stop Loss ห่าง 10 จุด (Risk per Contract 2,000 บาท) และเงินทุน 1,000,000 บาท (เสี่ยงได้ 10,000 บาท) คุณจะเทรดได้เพียง 10,000 / 2,000} = 5 สัญญาเท่านั้น เพื่อควบคุมความเสี่ยงไม่ให้เกิน 1%

สิ่งสำคัญที่ต้องจำคือ ต้องรวมการคำนวณค่าใช้จ่ายและค่าธรรมเนียมในการเทรดต่างๆในความเสี่ยงด้วยเสมอ

 

การบริหารความเสี่ยง(Risk Management)  ในตลาด Options: การบริหาร Leverage แฝง

ตลาด Options มี Leverage สูงมาก ทำให้ความเสี่ยงถูกซ่อนอยู่ในค่าพรีเมียม การเทรด Options อย่างมืออาชีพจำเป็นจะต้องทำความรู้จัก Greek Letters เพื่อระบุและบริหารความเสี่ยงได้ตรงจุดยิ่งขึ้น

ค่าGreek	ความหมาย Risk Management
Delta	ความเสี่ยงเชิงทิศทาง (Directional Risk) มือใหม่ควรควบคุมให้ Net Delta ของพอร์ตอยู่ในระดับต่ำ หากไม่ได้ต้องการเก็งกำไรทิศทางชัดเจน
Gamma	ความเสี่ยงเชิงอัตราเร่ง (Acceleration Risk) ตัวทำลายเทรดเดอร์ Options ที่สุด! ยิ่ง Gamma สูง (Options ที่ใกล้หมดอายุ) Delta จะยิ่งเปลี่ยนแปลงเร็ว ความเสี่ยงจะเกินควบคุมได้ง่าย
Theta	มูลค่าเวลาที่ลดลง (Time Decay) ในฐานะผู้ซื้อ Options คุณกำลังแข่งกับเวลา ต้องมีทิศทางที่ถูกต้องและรวดเร็ว

คำเตือน: การซื้อ Options Out-of-the-Money (OTM) ราคาถูกใกล้หมดอายุ มักเป็นกับดักเพราะ Gamma สูง และ Theta จะกิน

มูลค่า Premium จนหมด ทำให้เงินทุนลดลงเร็วกว่าที่คิด หากต้องการใช้กลยุทธ์นี้ ควรใช้เงินจากกำไรในสัดส่วนที่น้อยเพื่อจำกัดความเสี่ยง

 

บทสรุป: แนวคิดสู่ความเป็นผู้ชนะที่ยั่งยืน

การจัดการความเสี่ยงใน Zero-Sum Game คือการจัดการขนาด Position และการจัดการอารมณ์ของคุณเอง โดยยึดกฎ 1% เป็นรากฐาน

• พัฒนา Edge ของคุณ: ค้นหากลยุทธ์ที่พิสูจน์แล้วว่าสามารถทำให้คุณ "ชนะ" คู่แข่งส่วนใหญ่ได้สม่ำเสมอ
• มองการเทรดเป็นธุรกิจ: การขาดทุนคือ "ต้นทุนในการทำธุรกิจ" จำกัดต้นทุนนั้นด้วย Stop Loss ที่รัดกุม
• ฝึกฝนจิตวิทยา: ทุกครั้งที่คุณรู้สึกโลภหรือกลัว ให้ย้อนกลับมาเตือนตัวเองว่า "นี่คือ Zero-Sum Game" และการตัดสินใจด้วยอารมณ์คือการส่งมอบเงินของคุณให้กับเทรดเดอร์ที่มีวินัยคนอื่น

เมื่อคุณมองตลาดเป็นสนามแข่ง Zero-Sum คุณจะไม่ใช่แค่ผู้เล่น แต่คุณจะเป็น นักวางกลยุทธ์ (Strategist) ที่พร้อมรับมือกับคู่แข่งทุกคนอย่างมีสติและมีวินัย การอยู่รอดในระยะยาวต่างหากคือชัยชนะที่แท้จริง